WIESŁAW  KEMPKA  1938-2017

Architekt i urbanista, rzeźbiarz i grafik o bogatym dorobku w kraju i za granicą. Autor wielu  znanych realizacji i projektów architektonicznych,  urbanistycznych i rzeźbiarskich, laureat 14 konkursów krajowych i międzynarodowych. Niezwykle aktywny, odpowiedzialny i pracowity, życzliwy kolega i przyjaciel, utalentowany i wszechstronny projektant.

W piątek 7 czerwca 2017 roku pożegnaliśmy naszego Kolegę. Odszedł człowiek nieprzeciętny, pełen pasji twórczej, kreatywny architekt, urbanista, rzeżbiarz i grafik. Był twórcą przestrzeni, który w swoich projektach ujawniał znakomite wyczucie formy harmonizującej z funkcją i kontekstem otoczenia dzięki doskonałemu opanowaniu warsztatu zawodowego, a także dzięki swoim uzdolnieniom plastycznym i rzeźbiarskim.

Można stwierdzić, że był architektem i urbanistą z powołania.

Już w czasie studiów na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej, które ukończył w 1963 roku, wykazywał w swoich projektach kursowych i  projekcie dyplomowym znaczną biegłość, a nawet dojrzałość. Wyróżniał się też swoimi pracami plastycznymi, a pasjonowała Go szczególnie rzeżba. Jako student zdobył wyróżnienia w konkursach ogólnopolskich na projekty pomnika I Armii Wojska Polskiego (1959) i projekt J. Marchlewskiego w Łodzi (1961). Zaprojektowane przez Niego elementy plastyczne, pamiątkowe, znicz i płyta upamiętniająca Hołd Pruski zostały umieszczone na Rynku Krakowskim (1963). Także jako student przedstawił w ogólnopolskim konkursie projekt Centrum Płocka (1962).

W krakowskim Biurze Projektowo-Badawczym Budownictwa Ogólnego, gdzie bezpośrednio po studiach rozpoczął pracę, szybko zyskał uznanie jako odpowiedzialny, samodzielny i utalentowany projektant (1963-1972). Współpracownicy i były Dyrektor wspominają Go z uznaniem i życzliwością, przypominają, że żartobliwie nazywali Wiesława „pistoletem” jako bardzo sprawnego projektanta, broniącego z przekonaniem i skutecznie  swoich koncepcji. Niewielkiego wzrostu, znany był z wielkiego uporu i wytrwałości w pracy. W czasie pracy w Krakowskim Biurze zrealizowano według projektów Wiesława, dwanaście dużych obiektów mieszkalnych, zespoły usług, hotele, wnętrza, Osiedle Mieszkaniowe Krowodrza Górka w Krakowie. Trzy realizacje uzyskały tytuły „Vicemister Krakowa”- budynek mieszkalny XI k.(  tzw. „profesorski”) przy ul. Łobzowskiej, budynek XI k. Na Osiedlu Krowodrza Górka i wnętrza w salach stołówki PB HiL. Nie zadowalając się sukcesami w Biurze, równocześnie uczestniczył z powodzeniem w konkursach architektonicznych i urbanistycznych zdobywając nagrody i wyróżnienia, między innymi: I nagrodę w konkursie na „Miasto Dynamiczne na przykładzie Ostrołęki”(1967), „Osiedle Marii Skłodowskiej Curie” w Zabrzu (1969 – I nagroda i realizacja), „Śródmieście Malborka”(1967 – wyróżnienie), „Dom Technika w Krakowie”(1968 – wyróżnienie), „Zagospodarowanie Kazimierza n/ Wisłą”(1966) i „Osiedle Szmulowizna” w Warszawie(1966) –  projekty wyróżnione. Kilka z jego projektów nagrodzonych w konkursach i realizacji  prezentowano w miesięcznikach „Architektura” i „Miasto”.

Wiesław znajdował jeszcze czas i energię  aby równocześnie pracować jako asystent w Krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w Zakładzie Rzeżby na Wydziale Architektury Wnętrz (1968-1969).

Przeniósł się  do Warszawy, pracując jako adiunkt w Zakładzie Urbanistyki i Architektury Miast i Osiedli Wiejskich (1978-1984), gdzie  brał udział w dużych, rządowych programach naukowo- badawczych (PR-5,”Kompleksowy Rozwój Budownictwa Mieszkaniowego”). W opiniach  z tego okresu napisano, że arch. Wiesław Kempka „… wyróżnia się bardzo dobrym przygotowaniem zawodowym, inicjatywą, obowiązkowością i sumiennością. Ma duże zdolności w zakresie analizy oraz kojarzenia zjawisk, jest pracownikiem inteligentnym i ambitnym…. W  30 osobowym zespole ..wykazał dużą umiejętność zespołowej współpracy.. i współżycia z kolegami…” To zaangażowanie w pracy naukowo – badawczej zaowocowało otwarciem przewodu doktorskiego na WA PK.

Szukając możliwości realizacji twórczych ambicji został oddelegowany do Algierii w ramach kontraktu z PHZ Polserwis (1972-1977), do rządowej instytucji „Ecotec” jako kierownik  zespołu dla projektów specjalnych MON. Samodzielna praca kierownika i głównego projektanta, ujawniła duże umiejętności Wiesława w koordynacji i kierowaniu zespołem, w dodatku w zupełnie innym kulturowo środowisku. Każdy, kto pracował w podobnych warunkach, zna skalę trudności z jakimi musiał się uporać Wiesław.

Zakres jego działań projektowych i studialnych  w Algierze był bardzo zróżnicowany. Począwszy od studiów nad typizacją i systemami prefabrykacji przestrzennej w budownictwie mieszkaniowym, podejmowanymi wówczas w arabskich krajach (np. „Zespół Mieszkaniowy El-Hadjar w Annaba”),  przez  projekty realizacyjne zespołów administracyjnych i usługowych (w Oranie, Constantine i Algierze), a także szkół, instytutów naukowych, hoteli i pawilonu wystawowego na Międzynarodowe Targi w Algierze. Zaprojektował też reprezentacyjną siedzibę dla Prezydium Rządu Algierii, opracował projekty realizacyjne  osiedli mieszkaniowych w Draria, Algierze – Ben-Ak-Noun; oraz studia programowo – przestrzenne dla 3 nowych uniwersytetów: Batna, Setif, Tlenaen. Była to pierwsza część najbardziej twórczego okresu w Jego życiu, bo – jak mówił – ”był to szczególny okres prawie natychmiastowych realizacji”.

Po powrocie podjął pracę naukowo-badawczą i projektową w Centralnym Ośrodku Studialno-Projektowym Budownictwa Mieszkaniowego  „Inwestprojekt” w  Warszawie  w  zespole prof. Haliny Skibniewskiej (1985-1986). Pracował na stanowisku  starszego projektanta nad projektem zabudowy mieszkaniowej osiedla „Sady Żoliborskie”, zyskując uznanie i znakomitą opinię za uzdolnienia architektoniczne, znajomość zawodu i wysoko ocenianą odpowiedzialność.

Po trzech latach od powrotu do Kraju ponownie wyjechał do Algierii, tym razem specjalnie zaproszony przez rząd algierski (1980-1984). Wspominał ten okres jako czas pracy najbardziej owocnej, intensywnej i dającej maksimum satysfakcji zawodowej. Jako szef zespołu i główny projektant w firmie rządowej „Sonaghter” opracował i zrealizował kilka dużych obiektów i zespołów np. siedzibę Ministerstwa Hydrauliki, zespół 5 budynków służbowych, Centrum Szkoleniowe dla Ministerstwa  Obrony (4 ha) i rozbudowę fabryki mebli oraz opracował projekt zagospodarowania i rozbudowy Ministerstwa Obrony. Następnie w 1981 r. powołano Wiesława Kempkę, uznając jego kompetencje i doświadczenie, na stanowisko Architekta –Doradcy w Urzędzie Prezydenta Republiki.  Objęcie tego stanowiska oznaczało wzmożoną aktywność projektową i koordynacyjną oraz liczne wyjazdy i kontakty z zagranicznymi firmami architektonicznymi, branżowymi i wykonawczymi  w Kanadzie, Hiszpanii, Francji i Niemczech, Stanach Zjednoczonych i we Włoszech. W tym okresie zrealizowano Jego  kilka bardzo znaczących projektów: Rezydencję Rządową w Algierze-Zeralda, Rezydencję Rządową na Górze Chrea pod Algierem; Rezydencję przy Urzędzie Prezydenta w Algierze; Zespół konferencyjno-wypoczynkowy na przylądku Cap Lindles. Szczególnym i znanym w całym basenie Morza Śródziemnego, jednym z najwyższych w świecie zrealizowanych pomników (95 m),  stał się Pomnik na 20-lecie Niepodległości Algierii (Riadh-El-Fath), zrealizowany i opracowany według koncepcji (w ramach międzynarodowego konkursu) i projektu Wiesława Kempki (projekt architektoniczno-rzeżbiarski, plan zagospodarowania terenu, makieta 1:200) , przy współpracy rzeźbiarza Mariana Koniecznego (kompozycja rzeżbiarska, makieta 1:50, rzeżby figuralne i płaskorzeźby). Projekt konstrukcji i realizację  prowadziła firma Lavalin z Kanady (1981). Celem koncepcji było połączenie funkcji monumentalnych z użytkowymi. Charakterystyczna forma tego olbrzymiego pomnika to 3 stylizowane  liście palmy o wysokości 92 m, spięte tamburem zwieńczonym kopułą w stylu Moreau. U stóp pomnika, w cieniu olbrzymich wygiętych w łuk liści, znajduje się plac dostępny z monumentalnych schodów z tablicami pamiątkowymi oraz trzema 7 metrowymi rzeźbami figuralnymi  bohaterów. Z placu można wejść do  muzeum i amfiteatru w przyziemiu. W gigantyczną rzeżbę wkomponowano w zwieńczeniu platformę widokową z salą i zapleczem, dostępną windą i wewnętrznymi schodami oraz antenę TV. Konstrukcja tego monumentu jest  nowatorskim i unikalnym rozwiązaniem.

Pomnik jest dominującym elementem urbanistycznego założenia kompleksu kulturalno- wypoczynkowego z rozległym parkiem, pałacem kongresowym, nowym parlamentem, biblioteką i reprezentacyjnym hotelem. Przedsięwzięcie to zmieniło oblicze Nowego Centrum Algieru i wyznaczyło nowy kierunek rozwoju.

Poważne problemy zdrowotne żony i konieczność opieki nad synaem zmusiły Wieslawa do powrotu do kraju. Po śmierci żony jego powrót do  pracy w Algierii okazał się niemożliwy pomimo trwającego kontraktu. Jak się póżniej okazało, to intryga i działania jego ostatniego, wpływowego współpracownika, rzeźbiarza (sprowadzonego  dzięki staraniom Wiesława), sprawiła, że stracił pracę i pozostawione w Algierze mienie, oszczędności i prawie ukończoną pracę doktorską.

Nagromadzenie  problemów i niepowodzeń, oraz straty materialne stały się przyczyną drastycznej i trwałej utraty zdrowia, skutkując inwalidztwem Wiesława. Wielokrotne starania o powrót do Algierii i odzyskanie mienia okazały się daremne.

Pomimo dramatycznych przeżyć, utraty zdrowia i ograniczeń, był nadal aktywny koncepcyjnie. Dzięki znakomitemu opanowaniu  programów projektowania cyfrowego mógł  indywidualnie, do końca życia, projektować. Opracował szereg  projektów w międzynarodowych konkursach, przedstawiał  w sieci  fascynujące koncepcje futurystycznej architektury i urbanistycznych założeń. Jego liczne prace z tego okresu można oglądać na portalu Youtube i na Jego stronie internetowej np. „Dom na wodzie”( 2006); „White House”((2008); ”White House Redux Solution II i III”; „The Future of Architecture” (https://www.youtube.com/watch?v=0jU9KzsU0zo) i „Zaha Hadid Generative Components”- to  Jego wypowiedzi obrazami na temat kierunków przyszłości formy. Również w ostatnich pracach konkursowych: „Astana Pantheon” w Kazachstanie i „Kościół w Osiedlu Żerniki” we Wrocławiu przedstawił mocne i futurystycznie ukształtowane, dojrzałe i skończone kompozycyjnie projekty zespołów przestrzennych .

Zamieszczał w sieci wiele animacyjnych żartów (np. ”J.S.Bach Bodinerie”, “The National Flage USA” Cinema-4D Maxon), świadczących o  biegłości warsztatowej i dużym poczuciu humoru. Był niezmiennie i stale zafascynowany architekturą. W swojej twórczości dbał szczególnie o uzyskanie właściwego wyrazu formy architektonicznej, jasnej i czytelnej w swojej prostocie. W planach urbanistycznych wypracowywał charakterystyczny kompozycyjnie, łatwy do odczytania układ przestrzenny.

W każdym projekcie dążył do uzyskania rozwiązań indywidualnych, o przemyślanej funkcji, harmonijnej oraz czytelnej formie i konstrukcji.

Był człowiekiem przyjaznym i ufnym w kontaktach z ludżmi. Do końca żył pracą i dysponował dużym twórczym potencjałem, którym mógłby inspirować młode pokolenie architektów.

Pożegnaliśmy Wiesława z wielkim żalem.

Włodzimierz Gleń,  Kraków, czerwiec 2017